Verschillen in Ghana

Ik loop visite op de mannenafdeling. Er zijn twee nieuwe opnames. De patienten hebben dezelfde leeftijd en komen uit hetzelfde dorp. De eerste patient verdenken we van tuberculose. Dat is een echte tropenziekte, in die zin dat het krijgen ervan doorgaans alles te maken heeft met armoede. De patient is ondervoed, zwak en hoest al een paar maanden de longen uit z’n lijf. We hopen snel de resultaten van de sputumonderzoeken te hebben zodat we hem kunnen overplaatsen naar de isolatieafdeling en starten met de behandeling. We willen niet dat hij de andere 12 patienten op zaal besmet, maar als we hem samen met nog zes anderen op de tuberculoseafdeling leggen weten we zeker dat hij het krijgt...

Zijn buurman heeft recent een hersenbloeding gehad als gevolg van een te hoge bloeddruk. Hij was een aantal keer op de polikliniek geweest maar het lukte hem niet om regelmatig de medicatie op te halen die nodig was om zijn bloeddruk onder controle te houden. Nu hij een hersenbloeding heeft gehad kunnen we hem niet de zorg geven die hij in Nederland zou kunnen krijgen. Gelukkig neemt zijn familie veel taken op zich en we proberen ze uit te leggen hoe ze hem kunnen voeden, draaien in bed en oefeningen met hem kunnen doen. Ze krijgen zo een spoedcursus revalidatiegeneeskunde. Hen staat een zware taak te wachten als mantelzorgers, zonder incontinentiemateriaal, tillift en antidoorligmatras.

De afgelopen weken ben ik verrast door de verscheidenheid aan ziektebeelden die voorbijgekomen is. ‘echte’ tropengeneeskunde wordt afgewisseld met ‘westerse’ ziektebeelden, die om een Ghanese aanpak vragen. Ghana is relatief wat rijker dan wat ik tot nu toe gezien heb in Malawi en Ethiopie. In de nachtdienst zitten sommige verpleegkundigen op facebook met hun laptop. De lokale artsen komen op hun motorfiets naar het ziekenhuis. In de spreekkamer klinkt regelmatig een ringtone van de mobiele telefoon van een patient. Met deze toenemende welvaart doet ook coca cola z’n intrede. De zoutconsumptie is sowieso al hoog hier. Naast malaria, tuberculose en diarree zien we dus overgewicht, hoge bloeddruk en suikerziekte op het spreekuur. Deze chronische problematiek is in Nederland al lastig te behandelen. Hier in Ghana is het gezondheidszorgsysteem er nog lang niet klaar voor. Patienten kunnen voor maximaal twee maanden medicatie meekrijgen (verzekeringskwestie). Een ziekenhuisbezoekje kost ze minstens een hele dag (afh van bijkomende reistijd en evt overnachting). Na twee maanden medicatie slikken voor een hoge bloeddruk zijn de hoofdpijnklachten wel verdwenen en wachten patienten rustig tot de hoofdpijn zich weer aandient voor ze opnieuw aan de dag wachten in het ziekenhuis beginnen. Of het moet zo zijn dat ze in de tussentijd een hersenbloeding krijgen. We proberen tijdens het spreekuur aandacht te besteden aan het hoe en waarom van de medicatie maar ik heb doorgaans niet het gevoel dat het erg land. Het ziekenhuis geeft in ieder geval het goede voorbeeld door alle werknemers op de poli rond drie uur s middags cola of fanta uit te delen... Zo zit ik, terwijl de verpleegkundige mijn leefstijladviezen vertaald, lekker van mijn colatje te genieten... (en nee, van light varianten heeft hier nog niemand gehoord).

Deze diversiteit aan ziektebeelden en de verschillende aanpak daarvan maakt het werken hier boeiend. De weken zijn voorbij gevlogen en het is een raar idee dat ik volgende week al weer naar huis ga. Ik zou hier nog veel meer kunnen leren en genieten maar krijg ook wel zin om naar huis te gaan om iedereen weer te zien en met de Zimbabwe voorbereidingen te kunnen beginnen. Dank voor jullie reacties en tot snel. Geniet van de zomer!

Groet, Janneke